Bestand 15-02-17 09 29 21.png

"Verspijkerd en Verzaagd" Noordbrabants Museum

 Naar aanleiding van 'Vlucht':

Op 14 februari 2017 stond er  een mooi en (2 pagina's) lang artikel in Trouw over mijn werk. De link staat hier:

https://www.trouw.nl/religie-en-filosofie/nieuwe-kunst-maken-van-afgedankte-jezusbeelden~a9fc792e/

 
C4CC8882-7E24-4276-BE17-2C7B9F62D845.full.JPG

Over het werk ´Vlucht´ (2011-2016)

Mij werd gevraagd om wat achtergrond te schrijven over het werk 'Vlucht'. 

Over het werk ´Vlucht´ (ontstaan 2011-2017)
In de Nederlandse Hervormde Kerk van mijn kindertijd waren geen beelden. Omdat je het bestaan er niet van kende, miste je ze niet. Het geestesleven van de calvinist speelde zich af in het hart: dat was zondig en daar had je zelf mee te dealen. Protestanten moesten dus non-stop op scherp staan, vanwege het abstracte begrip genade. Dan kon je frivoliteiten, zoals beelden, maar beter achterwege laten. Qua beelden was er één uitzondering. De ‘Duif’, symbool voor de Heilige Geest. Maar geen Maria die liefdevol tussen mens en God kon bemiddelen, geen gekruisigde Jezus met pijnlijke gelaatstrekken en rode verf uit de wonden. Evenmin gouden kaarslicht, glimmende overdaad of de vervoering van wierook en onverstaanbare klanken.
Tijdens mijn 5e levensjaar verhuisden we tijdelijk naar het Rooms Katholieke Oldenzaal. Dat was een onbedoeld inkijkje in het Tableau Vivant van de RK-Kerk, inclusief de carnavals optocht die ik, na veel zeuren, mocht zien. Na een klein jaar keerden we terug binnen een vastgetimmerde protestantse zuil in het Drentse Assen. Ik heb geen loodzwaar zwarte-kousen-christendom meegemaakt met eeuwige grauwsluier en ik loop niet met een trauma rond om een gemist ijsje op warme zondagen. God en Jezus hadden het beste met ons én met de mensen die onze kerk toebehoorden, voor. Medemenselijkheid, bescheidenheid en aandacht voor elkaar en 'je best' doen, die waarden waren belangrijk. Toch was ik vaak angstig. “Waarom, daarom, bestwil. Amen” is mijn samenvatting van het antwoord dat ik toen kreeg op (te) kritische vragen.
Heel veel jaren later. Haast een halve eeuw, ik spring in de tijd vooruit:
Inmiddels ben ik beeldend kunstenaar. Iemand die erg veel in rommelwinkels komt omdat de tijd daar zo mooi niet-chronologisch opeengestapeld ligt. Het valt me op dat er (ook in Groningen, waar ik woon) regelmatig afgedankte kruisbeelden liggen. Ontdaan van alle heiligheid, met een prijssticker pontificaal erop geplakt. Deze beelden moeten ooit aanbeden zijn geweest, dat kan haast niet anders, ging het door me heen. Schoorvoetend begon ik ze te kopen. Heel eerlijk gezegd gewoon op een kinderachtige en haast baldadige manier: wat niet mag, nou ja, niet mócht, blijft altijd spannend.
In die tijd verzon ik ook dat ik een kunstwerk wilde maken met ‘lege’ kruizen. Die waren er maar weinig. Feitelijk zat de Corpus Christi me dus in de weg en in het atelier bleek het eenvoudig te zijn om de drie piepkleine spijkertjes los te peuteren met een tangetje. Dat ik daarmee Jezus van zijn kruis aan het verlossen was (‘de kruisafname’), die symboliek, ontging me niet. Daar lagen ze dan, restproducten, de armen wijd, oneerbiedig in een plastic bakje. Dat ritueel herhaalde zich, het bakje werd voller. Wat me opviel was het verschil in materiaal gebruik: van brons tot nepmetaal en spotgoedkoop plastic. Dat katholieke volkje was ook nog eens zo pragmatisch als de pest, glimlachte ik.
Door dat rare bakje vol ‘lijken’ kwam er een herziend beeld van Jezus in mezelf op. In deze beladen tijden van spirituele leegte is-ie nog altijd de ‘beste’. Ik voelde een soort terugkeer, zonder ballast. Jezus: goede herder van vroeger, hippie van JCS uit mijn tienerjaren, de man van de Bergrede die het leuk vond om ook met magie te strooien en een scherpe, rechtvaardige, geest had. De corpora ontroerde me op een dag zo dat ik mijn jas aan deed, naar het park liep en terug kwam met een handvol vogelveren. Onmiddellijk ging ik aan de slag om Jezus te helpen vliegen. Letterlijk, zo van: ‘Vlieg maar weg, ga maar’. En van binnen voegde er aan toe: ‘Als ik jou was zou ik dat doen, vluchten! Deze wereld is jou niet waard. Je bent zachtmoedig, geweldloos. Ja, zelfs je zogenaamde volgelingen staan onbeholpen aan de kant en luisteren nauwelijks meer echt naar je’. Zo ontstond ‘Vlucht’.
'Vlucht' was eerder te zien in het Noordbrabants Museum, den Bosch in de tentoonstelling ''Verspijkerd en Verzaagd", het gebruik van Heiligenbeelden in de kunst. (2017)

Moniek Westerman, Groningen
(info@) moniekwesterman.nl

 

'Vlucht' (Crucifixen en vogelveren)

  • IMG7278JPG
  • IMG1612JPG
  • IMG7277JPG
  • IMG1621JPG
  • IMG7263JPG
  • C4CC8882-7E24-4276-BE17-2C7B9F62D845fullJPG